Szko�a Podstawowa

PATRON NASZEJ SZKO�Y

Osi�gni�cia Szko�y Podstawowej w ramach przedsi�wzi�cia "Tygodniowa lekcja patriotyzmu wok� Patrona Szko�y Tadeusza Ko�ciuszki":

By� taki dzie� 1 czerwca 1985 roku...

TADEUSZ KO�CIUSZKO
1746 - 1817

- genera�, przyw�dca powstania 1794. wychowanek Szko�y Rycerskiej; kszta�ci� si� r�wnie� w Pary�u. W latach 1776 - 83 uczestnik wojny o wolno�� Stan�w Zjednoczonych, zas�u�y� si� szczeg�lnie jako in�ynier wojskowy. w 1789 roku zosta� powo�any do armii polskiej w stopniu genera�a - majora. W wojnie 1792 odznaczy� si� pod Zielenicami, a zw�aszcza pod Dubienk�. Po przyst�pieniu Stanis�awa Augusta do Targowicy poda� si� do dymisji i wyemigrowa�. Podczas pobytu w Saksonii, bezskutecznie zabiega� o pomoc we Francji. Bra� udzia� w pracach sprzysi�enia powsta�czego 1793 - 94 i kierowa� przygotowaniami wojskowymi do powstania 1794, na kt�rego czele stan�� jako Najwy�szy Naczelnik Si�y Zbrojnej Narodowej. Mo�liwo�� zwyci�stwa widzia� w masowym udziale w powstaniu uwolnionych od podda�stwa ch�op�w (uniwersa� Po�aniecki). Po kl�sce pod Maciejowicami by� w niewoli rosyjskiej do 1796. Potem na emigracji w Stanach Zjednoczonych, od po�owy 1798 we Francji. Cz�onek Towarzystwa Republikan�w Polskich. Wsp�dzia�a� w tworzeniu Legion�w, ale sprzeciwia� si� ��czeniu sprawy polskiej z Napoleonem I, kt�remu nie ufa�. Z podobnych powod�w odm�wi� wsp�dzia�ania z Aleksandrem I. Zmar� 15 pa�dziernika w Solurze (Szwajcaria), gdzie sp�dzi� ostatnie lata �ycia. Prochy Jego spoczywaj� na Wawelu.

23 marca - �wi�to Patrona Szko�y
Powstanie ko�ciuszkowskie, powstanie narodowe przeciw Rosji, a nast�pnie przeciw Prusom, rozpocz�te 24 marca 1794, zako�czone 16 listopada 1794 i obejmuj�ce swym zasi�giem prawie wszystkie dzielnice �wczesnego pa�stwa polskiego. Zosta�o spowodowane II rozbiorem Polski i gro�b� nast�pnego podzia�u kraju, rz�dami targowiczan, okupacja rosyjsk� oraz redukcj� wojska.
W Krakowie 23 marca 1794 og�oszono akt powstania, moc� kt�rego Tadeusz Ko�ciuszko zosta� proklamowany Najwy�szym Naczelnikiem powstania z w�adz� dyktatorsk�.
4 kwietnia 1794 Ko�ciuszko stoczy� pod Rac�awicami bitw� z wojskami rosyjskimi, ale mimo zwyci�stwa nie zdo�a� si� przebi� do Warszawy, gdzie z inspiracji spiskowc�w dosz�o 17 - 18 kwietnia do wyst�pienia ludu i wojska oraz wyparcia Rosjan z miasta. Powstanie stopniowo rozszerza�o si�. 7 maja w obozie pod Po�a�cem Ko�ciuszko wyda� po�aniecki uniwersa�, w kt�rym znosi� przywi�zanie ch�op�w do ziemi, zapewnia� im nieusuwalno�� z grunt�w, a ch�opom bior�cym udzia� w powstaniu zmniejsza� pa�szczyzn�. 6 czerwca pod Szczekocinami Ko�ciuszko dozna� pora�ki od po��czonych wojsk rosyjsko - pruskich. powsta�cy ponie�li kl�sk� r�wnie� pod Che�mem, pad� Krak�w, w lipcu rozpocz�o si� obl�enie Warszawy. W sierpniu wybuch�o powstanie w Wielkopolsce. 10 pa�dziernika rozegra�a si� bitwa pod Maciejowicami, gdzie Ko�ciuszko poni�s� pora�k� i ranny dosta� si� do niewoli.
Po upadku powstania Austria, Prusy i Rosja dokona�y w 1795 III rozbioru Polski

,,Nazw� Ci� – Ko�ciuszko?”

Bohater narodowy, wojownik o wyzwolenie ludu polskiego, zwyk�y, przepe�niony pozytywnymi uczuciami cz�owiek, patriota – wz�r do na�ladowania, �o�nierz o niezwyk�ej osobowo�ci, ambitny Polak odnosz�cy sukcesy i pora�ki... . Analizuj�c posta� Tadeusza Ko�ciuszki staramy si� dociec, jakie cech osobowo�ci i postawy wynios�y go ponad przeci�tno��. Niekwestionowany autorytet do dnia dzisiejszego, znany ka�demu Polakowi patriocie. Jego imieniem nazwano ponad 150 polskich szk�l. Powo�ano do �ycia Towarzystwa i Fundacje ko�ciuszkowskie, postawiono pomniki, kt�re wysz�y z r�k wielkich artyst�w, uwieczniono jego posta� na p��tnach malarskich, usypano kopiec r�kami ludu, napisano niezliczon� liczb� pozycji ksi��kowych.
,,Epoka ko�ciuszkowska” lata 1746 – 1817
Tadeusz Ko�ciuszko pochodzi� z ma�o zamo�nej rodziny szlacheckiej polsko – litewsko – rosyjskiej, w kt�rej nikt przed nim nie odznacza� si� niczym szczeg�lnym. By� przeci�tnym ch�opcem nie koniecznie lubi�cym si� uczy�. P�no, bo w 19 roku �ycia dosta� si� do Szko�y kadeckiej w Warszawie, kt�r� chlubnie uko�czy� i zosta� wys�any na studia do Francji, gdzie studiowa� in�ynieri� wojskow�. Po powrocie wr�ci� do ziemi rodzinnej, nie zosta� tam na d�u�ej. Nie m�g� wykupi� sobie miejsca oficerskiego zgodnie ze zwyczajem z powodu braku pieni�dzy. Wyruszy� z domu, targany r�nymi my�lami, bezdomny, samotny trafi do dworu Sosnowskich. Jako cz�owiek wykszta�cony zosta� guwernantem c�rki wojewody Sosnowskiego, Ludwiki. Zapa�ali do siebie ogromnym uczuciem. Chcieli si� pobra�. Ojciec nie wyrazi� na to zgody. Wyda� c�rk� za ksi�cia Lubomirskiego. Ura�ona duma Tadeusza i zranione uczucia zmusi�y go do podj�cia decyzji opuszczenia ukochanej ojczyzny. Pop�yn�� do Stan�w Zjednoczonych, gdzie bra� udzia� w wojnie o niepodleg�o��. Bez rekomendacji, pieni�dzy, ale z wielkim zaanga�owaniem wiedz� in�ynieryjn� podj�� zadania wojenne. Nie zabiega� o zaszczyty, niezwykle skromny, dostrze�ony zosta� przez Delegat�w kilku stan�w. Zwr�cono si� do Ko�ciuszki s�owami: ,,Pok�adaj�c wiar� i ufno�� w Pa�ski patriotyzm, cnoty, zachowanie i wierno��, czynimy niniejszym, ustanawiamy i mianujemy Pana In�ynierem w randze pu�kownika w armii Stan�w Zjednoczonych... .”
Budowa� fortyfikacje pod Saratog� i West Point u boku genera�a Nathanela Greene’a, kt�ry o Ko�ciuszce w sierpniu 1783 roku pisa� tak: ,,Mi�dzy naju�yteczniejszymi i najmilszymi z mych towarzyszy broni by� pu�kownik Ko�ciuszko. Nie mo�e nic prze�cign�� jego zapa�u do s�u�by publicznej, ani te� nic nie mo�e by� u�yteczniejszym nad jego uwag�, czujno�� i przemy�lno�� (...) Jest jednym z tych, kt�rych przyjemno�� nie mo�e uwie��, praca znu�y�, niebezpiecze�stwo odstraszy�. Co za� go wielce wyr�nia�o obok tego, to niezr�wnana skromno�� i zupe�na nie�wiadomo�� tego, i� dokona� czego� nadzwyczajnego. Nigdy nie mia� on roszcze� lub pretensji dotycz�cych jego osoby, a nigdy nie omin�� sposobno�ci wyr�nienia i podniesienia zas�ug innych.” Nikt nigdy nie wystawi� mu pi�kniejszego �wiadectwa. Prezydent Stan�w Zjednoczonych Thomas Jefferson powiedzia�: ,,Od jednego cz�owieka tylko jedno �ycie wzi�� mo�na, a Ty� nam da� najcenniejsz� i najczynniejsz� cz�� swojego i my teraz zbieramy owoc i udoskonalamy je. Ka�dy prawy Amerykanin, ka�dy szczery stronnik wolno�ci kocha Ci� i czci...”Po�egnalne przes�anie Ko�ciuszki do ameryka�skich przyjaci� tak brzmia�o: ,,Id�cie tylko wyznaczon� ju� drog�, a poznacie, �e �ycie we w�asnym domu w wolno�ci jest najlepszym darem...” W randze genera�a ofiarowanej od Kongresu Stan�w Zjednoczonych powr�ci� do ukochanej ojczyzny, kt�ra go wzywa�a. Otrzyma� stanowisko genera� – majora w reorganizuj�cej si� armii polskiej. W tym czasie po raz drugi u�miechn�o si� do niego szcz�cie rodzinne i po raz drugi spotka�a go rekuza ze strony ojca wybranki nieprzeczuwaj�cego, �e cz�owiek, kt�ry wydawa� mu si� wtedy za ma�y na zi�cia, b�dzie mia� za lat par� u n�g swoich ca�y nar�d polski, �e sam kr�l w r�ce jego r�ce w�adz� swoj� odda i losy swoje. W 1792 roku Ko�ciuszko walczy� u boku ks. J�zefa Poniatowskiego, wykaza� si� czujno�ci�, przenikliwo�ci�, talentem wojskowym, sta� si� bohaterem bitwy pod Dubienk�. Po kl�sce wojsk polskich Ko�ciuszko schroni� si� za granic�, gdzie pono� zrzuci� mundur generalski i odpasa� pa�asz, podni�s� go do g�ry i rzek� w tonie b�agalnej modlitwy ,, Bo�e, pozw�l jeszcze bi� si� za ojczyzn�!”. To bohaterskie pragnienie spe�ni�o si�. W dwa lata p�niej, po drugim rozbiorze Polski, Ko�ciuszko z woli narodu sta� si� najwy�szym jego Naczelnikiem. 24 marca 1794 roku na krakowskim rynku �cieli�a si� mg�a, krakowianie t�umnie wylegli na rynek i patrzyli na ul. �w. Anny gdzie ujrzeli nadje�d�aj�cego genera�a T. Ko�ciuszk�, kt�ry wcze�niej modli� si� wraz z genera�em J�zefem Wodzickim i oficerami w ko�ciele Loreta�skim a Gwardian udzieli� im b�ogos�awie�stwa i po�wi�ci� szable ich. Na rynku krakowskim Tadeusz Ko�ciuszko z�o�y� przysi�g� nast�puj�cej tre�ci: ,,Ja Tadeusz Ko�ciuszko, przysi�gam w obliczu Boga, ca�emu narodowi Polskiemu, i� powierzonej mi w�adzy na niczyj prywatny ucisk nie u�yj�, lecz jedynie jej dla obrony ca�o�ci granic, odzyskania samow�adno�ci Narodu i ugruntowania powszechnej wolno�ci u�ywa� b�d�. Tak mi Panie Bo�e dopom� i niewinna M�ko Syna Jego”. Zosta� mianowany Naczelnikiem Si� Zbrojnych – ruszy� do dzia�ania. Zorganizowa� powstanie ko�ciuszkowskie trwaj�ce p� roku. Stoczy� zwyci�sk� walk� pod Rac�awicami. Od tamtego czasu na sztandarach organizacji ch�opskich pojawi� si� napis ,,�ywi� i broni�”. Sukcesem by�a obrona Warszawy. Doceniaj�c konieczno�� pozyskania ch�op�w, wyda� Uniwersa� Po�aniecki. Ranny w ostatniej nieszcz�liwej bitwie pod Maciejowicami dosta� si� do niewoli, z kt�rej dopiero w 1797, z oznakami najwy�szego szacunku i uznania, uwolni� go syn i nast�pca Katarzyny car Pawe� I. Reszt� dni swoich sp�dzi� na emigracji w Ameryce, we Francji i w Solurze. Na obczy�nie dwukrotnie jeszcze zabiera� g�os w sprawie polskiej jako duchowy przyw�dca, prowadz�c pertraktacje z dwoma mocarzami, w kt�rych r�kach kolejno spocz�y losy Polski, z Napoleonem i z Aleksandrem. Sformu�owa� swoje ��dania: Polska ma by� niepodleg�a i ca�a, lud uzyska� ma wolno�� i grunta na w�asno��, bezp�atne dla ludu zorganizowa� nale�y nauczanie. ��dania Ko�ciuszki nie zi�ci�y si�, nast�pi� nowy podzia� Polski i utworzenie Kr�lestwa kongresowego a wiadomo�� o tym, to kolejny cios dla starego ju�, schorowanego Ko�ciuszki. W jednym z pism Ko�ciuszki mo�na wyczyta� s�owa prorocze, kt�re brzmia�y: ,, Ludy Europy, je�li nie przeszkodzi�y�cie upadkowi Polski, to pomo�ecie, by na nowo powsta�a. Kto wskrzesi Polsk�? M�dro�� i zjednoczenie usi�owania narod�w, zainteresowanych w jej istnieniu. W jakim czasie nast�pi wykonanie tego wielkiego planu? W epoce pragnienia i realizacji og�lnego pokoju”.
Dnia 15 pa�dziernika 1817 roku Tadeusz Ko�ciuszko dokona� �ycia w miejscowo�ci Solur w Szwajcarii. W roku 1818 jego cia�o z�o�ono na Wawelu.
Dzie�o Ko�ciuszki zosta�o w spadku dla pokole� i jest wzorem do na�ladowania, naczelnik w sukmanie zosta� ponadczasowym bohaterem a jego legenda �yje – rzec by mo�na – w�asnym �yciem.”
,,Czy mog� nazwa� Ci� – Ko�ciuszko?”

Kierownik Szko�y Podstawowej w Wawrze�czycach
mgr Beata Sonik – Marchewka

Wawrze�czyce dnia 15 marca 2007 roku